بررسی عوامل موثر برمصرف گرایی در میان زنان شهر یزد

دانشگاه یزد دانشکده علوم اجتماعی گروه جامعه شناسی پایان نامه جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد جامعه شناسی بررسی عوامل موثر برمصرف گرایی در میان زنان شهر یزد استاد راهنما: دکتر مسعود حاجی زاده میمندی استاد مشاور: دکتر اکبر زارع شاه آبادی پژوهش ونگارش:فریدون یوسفی شهریورماه 1390 تقدیم به : روح پدر ومادر زحمتکش ومهربانم که میدانم همیشه وهمه جا دعای خیرشان روشنی بخش جاده های تاریک زندگی وچشم امیدشان به آینده ی من بوده ومرا لایق این همه خوبی دانسته اند. همسرم ؛ که در این راستا یار ویاورم بوده واز جان ودل برای موفقیتم گام برداشته است. فرزند م؛ گشین که در این دورانی که بیشتر به من نیاز مند بود کمتر به اورسیدم . هم او که با خنده هایش امید بخش دنیای من وآینده خود شد ومی دانم اونیز مرا نا امید نخواهد کرد. تقدیر وتشکر خداوند منان را شاکرم که امیدم داد تا ناکجا آباد ها را در فراسوی ذهنم باور کنم ودنیایی را که باخود آرزو داشتم مهیا نمایم .او که در همه ی اوان زندگی یار رسم بوده وهست ومیدانم اگر موفقیتی نصیبم می شود اوست که بر من منت نهاده وآسمان زندگیم را با حکمتش پر رونق کرده است. لازم میدانم با تمام وجودم از زحمات بی دریغ ودلسوزانه استاد محترم آقای دکتر مسعود حاجی زاده میمندی (استاد راهنما) و همچنین از استاد مشاور دلسوز ومهربانم جناب آقای دکتر اکبر زارع شاه آبادی(استاد مشاور) به پاس کمک و راهنمایی های ارزشمندشان ; تقدیر و تشکر نمایم، که در من این توان را بوجود آوردند که با موفقیت این مرحله ی تحصیلی از زندگیم را به پایان برسانم. همچنین برخود واجب می دانم از اساتید محترم دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه یزد آقایان دکتر سعیدی ،دکتر پارسامهر،دکتر مسعود نیا ودکتر افشانی که دردوران تحصیل به عنوان اساتید اینجانب از محضرشان کسب فیض نموده ام، تشکر وقدر دانی نمایم. از آقای آریز خدادادی دانشجوی کارشناسی ارشد رشته جامعه شناسی به پاس زحماتی که در انجام این پایان نامه متحمل شده اند، سپاسگزاری میکنم . در پایان از همسرم که در طول دوران تحصیل علاوه بر مساعدت های ویژه در مراحل تایپ و پرکردن پرسشنامه، محرومیت های رفاهی فراوانی متحمل گردیدند تا این پژوهش به پایان برسد، تشکر می نمایم . چکیده مصرف شامل عملی است نهایی که از طریق آن ، کالاها وخدمات حاصل شده ،در ارضای نیازها به کار می آیند وفرآیند اقتصادی را به سرانجام می رساند. مصرف مستلزم مخارجی است که یا به صورت پول،یا سرمایه ویا با استفاده از ذخیره موجودتحقق می پذیرد. با پیدایش نظام سرمایه داری در غرب، تحولی در مصرف به وجود آمد که به تدریج منتهی به شکل جدیدی از مصرف به نام مصرف گرایی مدرن گردید. همراه با گسترش و فراگیر شدن تفکر سرمایه داری، مصرف گرایی نیز به عنوان عنصر جدایی ناپذیر آن سطح وسیعی از کشورها را فراگرفت. در ایران زنان بیش از دیگر اقشار جامعه مخاطب مصرف گرایی واقع شده و آن را گسترش داده اند. این مطالعه که با هدف بررسی میزان وعوامل موثر بر مصرف گرایی در میان زنان شهر یزد انجام گرفته، به لحاظ زمانی مقطعی وبه لحاظ روشی از نوع پیمایشی است.ابزار مورد استفاده پرسشنامه محقق ساخته بوده که اعتبار آن از طریق صوری وپایایی آن از طریق آلفای کرونباخ محاسبه شده است.جامعه آماری زنان 15-64سال شهر یزد و روش نمونه گیری خوشه ای بوده است.داده های بدست آمده که در بین 400 نفر اززنان شهریزد که به صورت تصادفی توزیع شده، از طریق برنامه spss مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان می دهد که در کل میزان مصرف گرایی در میان زنان شهر یزد 28/68 واز حد متوسط پایین تر است.براساس آزمون های انجام شده میزان مصرف گرایی با میزان دینداری ،سبک زندگی ،مدگرایی و میزان بهره مندی از وسایل ارتباط جمعی رابطه معنی داری داشته ولی این رابطه با متغیرهای سن، تأهل، اشتغال، درآمد، تحصیلات ونگرش به جنسیت معنی دار نبوده است. نتیجه تحلیل رگرسیونی نشان می دهد که سبک زندگی،دینداری ومدگرایی 48 درصد از واریانس میزان مصرف گرایی راتبیین می کنند، سبک زندگی با مقدار بتای برابر با 62/0و 06/10 t= بیشترین میزان واریانس مصرف گرایی را تبیین می کند. علیرغم گسترش مصرف گرایی در جامعه ما بنظر می رسدکه شناخت کافی وصحیح در این موردوجود ندارد. بنابراین آموزش واطلاع رسانی در مورد اصلاح الگوی مصرف افراد جامعه می تواند موثر واقع شود. کلید واژه مصرف گرایی،دینداری ،مدگرایی ،جامعه مصرفی،وسایل ارتباط جمعی ،سبک زندگی،الگوی مصرف yazd university college of social sciences department of sociology thesis submitted for the degree of m.ac. title: a survey of effective consumerism factors (ecf) among the women in yazd supervisor:dr. m. hadjizadehmeimandi advisor: dr. a. zareshahabadi september 2011 abstract consumption is an ultimate action in the result of which, goods and services are employed for promoting needs. it also finalizes the economic process. each consumption involves expenses that are provided either via money or investment or via the existing stock. after the appearance of capitalism in the west, there occurred a change in consumption that gradually led to new form of consumption i.e. modern consumerism. along with developing and universalizing of capitalistic thought, consumerism also pervaded in many countries as its inseparable element. this survey with the main purpose of investigating the effective factors on consumerism among yazd women is chronically cross sectional and methodologically survey. the applied questionnaire had proved that its validity has been calculated facely and its reliability via cronbachs alpha. the statistic community is 15-64 aged yazd women and the sampling method is the clustering method. the obtained data among random 400 yazd women were analyzed via spss program. on the whole, the findings showed that the consumerism rate among yazd women has been 68/28 which is lower than the average rate. according to the tests, there is a significant relationship between consumerism in one hand and religiosity, life style, fashioning and the access extent to media on the other hand. but this relationship has nothing to do with age, marital status, employment, income, education and gender. the results of regression analysis showed that the life style, religiosity and fashioning explained 48 percent of consumerism rate variance. in spite of the fact that, consumerism in our society is growing, it seems that there is no enough acknowledgment in this respect. accordingly, educating and disseminating real information related to saving pattern reform, also minding both necessary and unnecessary needs of society members can be much effective in this regard. key words: consumerism, religiosity, consumption pattern, media, life style.